پس از وزیر جوان دولت، حجت عبدالملکی، مجید عشقی یکی از جوان ترین چهره‌های دولت سیزدهم بود. طبق قانون مدت اعتبار رییس هیئت مدیره سازمان بورس ۳۰ ماهه است اما عضویت در هیئت مدیره به مدت ۵ سال اعتبار دارد. مجید عشقی رئیس سازمان بورس ۲۱ مهرماه ۱۴۰۰ با حکم شورای عالی بورس، رئیس هیئت مدیره سازمان بورس و رییس سازمان انتخاب شد تا سکان بالاترین مقام اجرایی بازار سرمایه را برعهده بگیرد اما دوره ۳۰ ماهه عشقی پایان یافته است و سازمان بورس در انتظار تصمیم شورای عالی بورس است.
عشقی با مأموریت بهبود شاخص بورس و جبران زیان سهامداران خرد وارد سازمان شد اما در ۱۳ ماه گذشته شاخص بورس روند پرنوسانی داشته با خروج سرمایه از بازار مواجه بوده است، با این حال سازمان بورس اقداماتی در جهت حفظ شاخص در دستور کار قرار داد.
اقدامات مثبت عشقی درسازمان بورس و اوراق بهادار چه بود؟
شاید مهمترین و اولین گام در اقدامات مثبت عشقی واریز سودهای شرکت ها به صورت معین و مشخص و منظم به حساب متمرکز سمات برای واریز بالاترین مبلغ سود سهام عدالت بود، زیرا در سال های گذشته سهام عدالت به واسطه تصمیمات غلط، کلاف سردرگم و پیچیده‌ا ی شده بود و عشقی در نخستین گام تصمیمات خود در این سازمان بورس، بحث تقسیم و پرداخت سودها را ساماندهی کرد.
ساماندهی شرکت ها برای واریز سود در زمان دوره ریاست عشقی به این صورت انجام شد که شرکت ها ملزم شدند منحصراً از سامانه پرداخت سود سهام از طریق سجام اقدام کنند و ناشرین باید در آنجا ثبت نام کرده، هر سهامداری به فراخور کد ملی و شماره شبایی که داده است، هرگونه سودی از هر شرکتی و هر حق تقدم استفاده نشده ای داشته باشد، منحصراً از همین مسیر واریز شود.
گام موفق دوم تصویب بسته حمایتی از بازار سرمایه در ستاد اقتصادی دولت بود که توسط معاون اول رئیس جمهور به دستگاه‌ها ابلاغ شد، این بسته حمایتی ۱۰ بند مهم و کلیدی داشت و شاید بتوان گفت مهمترین بند آن ایجاد سقف ریالی برای نرخ سوخت صنایع و خوراک پتروشیمی‌ها بود.
وقتی در چند ماه از سال جاری قیمت سهام تعدادی از شرکت های شیمیایی و پتروشیمی رشد داشتند کارشناسان یکی از عوامل این رشد را توجه سازمان بورس به سوخت صنایع و خوراک پتروشیمی ها و در نظر گرفتن بسته حمایتی برای این شرکت ها را عنوان کردند.
موارد دیگری هم در آن ۱۰ بند بود مانند اینکه پنج درصد مالیات سالانه شرکت‌ها کاهش پیدا کرد که معادل ۷-۸ هزار میلیارد تومان تزریق منابع به صندوق‌ها بود، بحث ارزهای اولیه ساماندهی شد و موضوع اختصاص منابع برای صندوق تثبیت و توسعه بازار بود که دنبال شد.
تعامل سازمان بورس و اوراق بهادار با وزارت صمت برای ورود خودرو به بازار سرمایه شاید از دیگر نکات مثبتی بود که در زمان دوره ریاست عشقی صورت گرفت، تعاملی که به گفته برخی از کارشناسان علاوه بر فروش خودرو در بورس و حفظ تقریبی قیمت خودرو جهت جلوگیری از افزایش قیمت آن، باعث حذف دلالان و فراهم شدن امکان خرید مستقیم خودرو توسط مردم شد.
رشد عرضه محصولات در بورس کالا و تسهیل ورود خریداران و فروشندگان به عنوان یکی از اهداف سازمان بورس تنها به خرید و فروش خودرو اختصاص پیدا نکرد بلکه راه اندازی معاملات اوراق سلف مسکن نیز از دیگر اقدامات در این حوزه بود و در ادامه توسعه معاملات مصالح ساختمانی و سلف فرآورده‌های نفتی نیز به بورس کالا اضافه شد تا هدف مذکور بیشتر عملیاتی شود.
ایجاد صندوق‌های جدید برای گسترش سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از جمله اقدامات سازمان بورس در سال بود که هم کارشناسان آن را از جمله عوامل جذب سرمایه عنوان کرده اند هم عموم مردم از سرمایه گذاری در این صندوق ها علاوه بر سرمایه گذاری غیرمستقیم به سود قابل توجه رسیده اند.
چرا با وجود اقدامات مثبت، بازار سرمایه نوسات مختلفی را تجربه کرد؟
یکی از موضوعاتی که کارشناسان به عنوان نقاط منفی مدیریت عشقی در سازمان بورس اعلام کرده اند ابهاماتی است که بند ایجاد سقف ریالی برای نرخ سوخت صنایع و خوراک پتروشیمی‌ها در مصوبه بسته حمایتی از شرکت های بورسی میان فعالان این عرصه ایجاد شده بود، کارشناسان معتقد بودند که این بند مافیایی را ایجاد کرده و شرکت هایی که نام و فعالیت حقیقی و حقوقی ندارند در حال استفاده از این بند مصوبه هستند و حتی برخی از کارشناسان نیز به این نکته اشاره داشتند که این بند تنها برای استفاده یکسری از شرکت های خاص در نظر گرفته شده است. در دوره طرح این ابهامات نه تنها عشقی رئیس سازمان بورس پاسخی به این ابهامات نداد بلکه خاندوزی وزیر اقتصاد نیز در این باره نکته ای اعلام نکرد.
به گفته کارشناسان، تجدید ارزیابی دارایی های شرکت‌های بورسی یکی از اقداماتی بود که می توانست زمینه افزایش سرمایه در بورس را فراهم کند که در نهایت به نتیجه مطلوبی نرسید، مهم ترین مزیت تجدید ارزیابی، بروزرسانی دارایی های غیرجاری شرکت ها به واقعیت است. در همین حال، شرایط بهتری برای تصمیم‌گیری سرمایه گذاران فراهم می‌شد. این در حالی است که باوجود موافقت رئیس سازمان بورس و همچنین برخی وزرای دولت، این مهم در امسال تصویب نشد و به نتیجه مطلوب نرسید؛ بنابراین باید این طور ادعا کرد که رأی و نظر رئیس سازمان بورس، آن قدرها هم اثرگذار نیست.
چالش‌های متعددی عملکرد بازار سرمایه را تحت تاثیر منفی قرار می‌دهد و از جمله مهمترین این چالش ها اصرار دولت به قیمت گذاری دستوری در صنایع مختلف، نرخ بالای بهره بانکی، چند نرخی بودن ارز، قوانین و مقررات خلق‌الساعه، سود سپرده ۳۰ درصدی بانکی و … است که از نظر کارشناسان باعث شده در بازار سرمایه مدام شاهد ریزش سهام ها و در نتیجه اقدامات منفی دوره ریاست عشقی در بازار بورس باشیم.
