به گزارش اقتصادنگار به نقل از ایسنا، روند تشکیل سرمایه ثابت، در طول سالهای اخیر کاهشی بوده است و نظام تأمین مالی تولید، کارآمدی لازم را ندارد، در این راستا و با تمرکز بربازسازی نظام تأمین مالی، به خصوص در حوزه تولید، طرح تأمین مالی تولید و زیرساختها درمجلس به تصویب رسیده است.
دراین طرح سعی شده با ایجاد شورای ملی تأمین مالی و برخی سازوکارها، نظام تأمین مالی کشور اصلاح و بهبود پیدا کند، در این خصوص با حمید رضاپور کارشناس بورس گفت و گویی انجام دادیم تا علاوه بر اطلاع از جزئیات بیشتر این قانون در خصوص تاثیر آن بر بازار سرمایه و ابعاد مختلفی که می تواند در این عرصه تاثیرگذار باشد را بررسی کنیم.
قانون تامین مالی تولید و زیرساختها دقیقا چه مواردی دارد؟
هدف از این قانون، توسعه و تسهیل تامین مالی برای بخش های تولیدی و زیرساختی کشور است. این قانون موارد متعددی را در زمینه تامین مالی، از جمله موارد زیر، شامل می شود: توسعه نظام مالی و سنجش اعتبار و ضمانت، اقداماتی برای تقویت نظام سنجش اعتبار و ضمانت در کشور، مانند ایجاد سابقه اعتباری واحد برای اشخاص حقیقی و حقوقی، تاسیس صندوق های ضمانت خطرپذیری برای حمایت از کسب و کارهای نوپا، توسعه ابزارهای نوین تامین مالی مانند اوراق گام پیش بینی شده است.
تسهیل تامین مالی از طریق موسسات اعتباری، تسهیلاتی برای اعطای تسهیلات به بخش‌های تولیدی و زیرساختی توسط بانک‌ها، از جمله کاهش وثایق و ضمانت‌ها و تخفیف در نرخ سود تسهیلات و نیز افزایش سقف تسهیلات برای این بخش‌ها در نظر گرفته شده است.
تسهیل تامین مالی از طریق بازار سرمایه، اقداماتی برای تسهیل حضور بخش‌های تولیدی و زیرساختی در بازار سرمایه، مانند ایجاد اوراق بهادار جدید مانند اوراق رهنی و اوراق منفعت و توسعه ابزارهای تامین مالی مانند صندوق‌های سرمایه گذاری پروژه، تسهیل حضور شرکت های تولیدی و زیرساختی در بازار سرمایه پیش بینی شده است.
تسهیل تامین مالی خارجی، موانع و محدودیت‌های موجود در زمینه تامین مالی خارجی برای بخش‌های تولیدی و زیرساختی، تا حد امکان، رفع شده است. همچنین مواردی جهت جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش‌های تولیدی و زیرساختی و تسهیل صدور اوراق قرضه بین‌المللی دیده شده است.
صدور بسته‌های سرمایه گذاری بدون نام، امکان صدور بسته‌های سرمایه‌گذاری بدون نام برای جذب سرمایه‌گذاری و تسهیل مشارکت خارجی در بخش‌های تولیدی و زیرساختی و افزایش شفافیت و نظارت بر فرآیند سرمایه‌گذاری فراهم شده است.
تامین مالی از طریق مشارکت و مولدسازی دارایی، دستگاه های دولتی موظف شده اند نسبت به مولدسازی دارایی های خود و استفاده از منابع حاصل از آن برای تامین مالی پروژه های تولیدی و زیرساختی اقدام کنند.
بنابراین قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها از جمله قوانین مهم و کلیدی برای حمایت از بخش تولید و توسعه زیرساخت ها در کشور است و انتظار می رود اجرای این قانون به افزایش سرمایه گذاری، ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی کشور کمک کند اما از جمله نکاتی که می توان به آنها اشاره کرد اینکه، این قانون در حال حاضر در مراحل اولیه اجرا است و هنوز اثرات آن به طور کامل مشخص نشده است، همچنین برای بهره مندی از مزایای این قانون، واحدهای تولیدی و زیرساختی باید شرایط لازم را احراز کنند و دستگاه های دولتی و ذیربط نیز موظف به اجرای دقیق این قانون هستند.
با توجه به نواسات موجود در بازار سرمایه، آیا تصویب قوانینی مانند این قانون می تواند باعث جذب بیشتر سرمایه گذاران و جلب اعتماد آنها شود؟
تاثیر قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها بر جذب سرمایه گذار و جلب اعتماد آنها در بازار سرمایه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:
نحوه اجرای قانون؛ اگر این قانون به طور کارآمد و شفاف اجرا شود، می تواند اعتماد سرمایه گذاران را جلب کند و آنها را به سرمایه گذاری در بخش های تولیدی و زیرساختی ترغیب کند. اما اگر در اجرای این قانون نارسایی وجود داشته باشد، می تواند اعتماد سرمایه گذاران را از بین ببرد و آنها را از سرمایه گذاری در این بخش ها دلسرد کند.
شرایط کلان اقتصادی؛ اگر شرایط کلان اقتصادی کشور مساعد باشد و نرخ تورم، نرخ ارز و نرخ سود بانکی در ثبات باشد، جذب سرمایه گذار به بازار سرمایه، چه با وجود قوانینی مانند قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها و چه بدون آن، آسان تر خواهد بود. اما اگر شرایط کلان اقتصادی نامساعد باشد و بی ثباتی در نرخ ها وجود داشته باشد، حتی اگر بهترین قوانین هم وجود داشته باشد، جذب سرمایه گذار دشوار خواهد بود.
عملکرد بازار سرمایه؛ اگر بازار سرمایه به طور کارآمد و شفاف عمل کند و اطلاعات دقیق و به موقع در اختیار سرمایه گذاران قرار گیرد، اعتماد آنها جلب خواهد شد و آنها به سرمایه گذاری در این بازار تمایل بیشتری خواهند داشت. اما اگر بازار سرمایه غیر شفاف باشد و اطلاعات نادرست به سرمایه گذاران ارائه شود، اعتماد آنها از بین خواهد رفت و آنها از سرمایه گذاری در این بازار دلسرد خواهند شد.
اما از جمله اثرات مثبت این قانون بر بازار سرمایه را می توان به این موارد اشاره کرد:
افزایش تامین مالی بخش های تولیدی و زیرساختی، این قانون با تسهیل دسترسی این بخش ها به منابع مالی، می تواند به افزایش سرمایه گذاری، ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی کشور کمک کند.
کاهش نرخ سود بانکی، با افزایش جذابیت سرمایه گذاری در بخش های تولیدی، تقاضا برای تسهیلات بانکی کاهش می یابد و این امر می تواند به کاهش نرخ سود بانکی منجر شود.
افزایش عمق و نقدشوندگی بازار سرمایه، با ورود شرکت های جدید به بازار سرمایه و افزایش حجم معاملات، عمق و نقدشوندگی این بازار افزایش می یابد.
کاهش ریسک سرمایه گذاری، این قانون با کاهش ریسک سرمایه گذاری در بخش های تولیدی و زیرساختی، می تواند اعتماد سرمایه گذاران را جلب کند.
تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری، با ورود اوراق جدید به بازار سرمایه، تنوع در سبد سرمایه گذاری سرمایه گذاران افزایش می یابد.
با توجه به این موارد، آیا می توان به طور قطعی گفت که آیا تصویب قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها می تواند باعث جذب بیشتر سرمایه گذاران و جلب اعتماد آنها شود یا خیر؟
خیر، نمی توان، زیرا این امر به نحوه اجرای این قانون، شرایط کلان اقتصادی و عملکرد بازار سرمایه بستگی دارد.
با این حال، این قانون می تواند گامی مثبت در جهت توسعه و تقویت بازار سرمایه و جذب سرمایه گذاری در بخش های تولیدی و زیرساختی کشور باشد.
لطفا به مواردی که در اجرای این قانون باید مورد توجه قرار گیرد، اشاره کنید.
مواردی از جمله: شفافیت؛ فرآیند اعطای تسهیلات و استفاده از منابع باید شفاف باشد تا از فساد و رانت خواری جلوگیری شود.
کارآمدی؛ فرآیندها باید به گونه ای طراحی شوند که ساده، سریع و کارآمد باشند تا سرمایه گذاران را دلسرد نکنند.
نظارت؛ باید بر اجرای این قانون نظارت دقیق وجود داشته باشد تا از انحراف از مسیر و تخلفات جلوگیری شود.
علاوه بر این، اقدامات دیگری نیز می تواند برای جذب سرمایه گذاران و جلب اعتماد آنها در بازار سرمایه انجام شود، از جمله: کاهش نرخ سود بانکی، ثبات در نرخ ارز، افزایش شفافیت در اقتصاد، تقویت حاکمیت شرکتی، ارائه آموزش های لازم به سرمایه گذاران و غیره.
با انجام این اقدامات می توان بازار سرمایه را به بازاری جذاب و امن برای سرمایه گذاری تبدیل کرد و زمینه را برای رشد و توسعه اقتصادی کشور فراهم نمود.
چه نکاتی باید در سازمان بورس مد نظر قرار بگیرد تا این قانون در بازار سرمایه اجرا شود؟
تدوین آیین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی، سازمان بورس باید در اسرع وقت آیین نامه ها و دستورالعمل های اجرایی مربوط به قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها را تدوین و ابلاغ کند.
این آیین نامه ها و دستورالعمل ها باید شفاف، جامع و کارآمد باشند و به گونه ای طراحی شوند که انحراف از مسیر قانون و تخلفات را به حداقل برسانند. ایجاد زیرساخت های لازم، سازمان بورس باید زیرساخت های لازم برای اجرای این قانون را در بازار سرمایه ایجاد کند. این زیرساخت ها شامل سامانه های الکترونیکی، نیروی انسانی متخصص و فرآیندهای کارآمد است.
اطلاع رسانی و آموزش، سازمان بورس باید اطلاع رسانی گسترده ای در مورد این قانون و نحوه اجرای آن به سرمایه گذاران، شرکت ها و سایر ذینفعان انجام دهد. همچنین باید آموزش های لازم را به این گروه ها ارائه دهد تا بتوانند از مزایای این قانون به نحو احسن استفاده کنند.
نظارت و پایش، سازمان بورس باید بر اجرای قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها نظارت و پایش دقیق داشته باشد. این نظارت باید در همه مراحل، از جمله اعطای تسهیلات، استفاده از منابع و عملکرد شرکت ها انجام شود. همکاری با سایر دستگاه ها، سازمان بورس باید برای اجرای این قانون با سایر دستگاه های ذیربط مانند وزارت امور اقتصادی و دارایی، بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه همکاری کند. شفافیت، سازمان بورس باید فرآیند پذیرش، عرضه و معاملات اوراق مربوط به این قانون را به طور شفاف به اطلاع عموم برساند. اطلاعات مربوط به شرکت های تولیدی و زیرساختی که از این قانون استفاده می کنند، باید به طور کامل و دقیق در دسترس سرمایه گذاران قرار گیرد. سازمان بورس باید به طور مستمر گزارش هایی از عملکرد این قانون و اثرات آن بر بازار سرمایه منتشر کند. کارآمدی، فرآیند پذیرش، عرضه و معاملات اوراق مربوط به این قانون باید به گونه ای طراحی شود که ساده، سریع و کارآمد باشد. حمایت از سرمایه گذاران، سازمان بورس باید از حقوق و منافع سرمایه گذاران در این زمینه حمایت کند. مکانیزم هایی برای جبران خسارات احتمالی سرمایه گذاران ایجاد شود.با سوء استفاده ها و تخلفات در این زمینه قاطع برخورد شود. پویایی، سازمان بورس باید به طور مستمر قوانین و مقررات مربوط به این قانون را با توجه به شرایط بازار و نیازهای سرمایه گذاران به روز رسانی کند.
همچنین، از نوآوری ها و ایده های جدید در این زمینه استقبال شود. با تجارب سایر کشورها در این زمینه آشنا شده و از آنها الگوبرداری شود علاوه بر موارد فوق، سازمان بورس باید موارد زیر را نیز مد نظر قرار دهد: تسهیل فرآیند ورود شرکت های تولیدی و زیرساختی به بازار سرمایه، ایجاد ابزارهای جدید مالی،جذب سرمایه گذاری خارجی، حمایت از شرکت های دانش بنیان با انجام این اقدامات، سازمان بورس می تواند به اجرای صحیح و موثر قانون تامین مالی تولید و زیرساخت ها در بازار سرمایه کمک کند و زمینه را برای رشد و توسعه اقتصادی کشور فراهم نماید.
