به گزارش اقتصادنگار به نقل از ایسنا، دغدغه اول و آخر شهید رئیسی خدمت به مردم و خنثی کردن اثر تحریم و بهبود معیشت مردم با استفاده از درآمدهای نفتی بود، از همین جهت شاهد رشد تولید و صادرات نفت از ابتدای دولت سیزدهم بودیم، موضوعی که قرار بود با مذاکرات و دادن امتیاز حل شود اما به گواه نهادهای غربی در دولت شهید رئیسی شاهد تحقق این امر بدون مذاکره بودیم.
گفتنی است رسانه های غربی در دوران فعالیت و حتی پس از شهادت رئیس جمهور مردمی آیت الله رئیسی، به تلاش خود برای تخریب و کم اهمیت جلوه دادن دستاوردهای دولت سیزدهم ادامه دادند اما نتوانستند افزایش صادرات و درآمد فروش نفت و رشد اقتصادی ایران با وجود تحریمها و محدودیتهای اعمال شده توسط آمریکا را انکار کنند.
رکودشکنی در سال ۲۰۲۳
اطلاعات شرکتهای مشاوره انرژی و آمار کشتیرانی نشان می‌دهد صادرات و تولید نفت ایران با وجود تحریمهای آمریکا به رکورد جدیدی در سال ۲۰۲۳ رسید. آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا در ژوئن سال ۲۰۲۳ نشان داد ایران با درآمد ۵۴ میلیارد دلاری از صادرات نفت در سال ۲۰۲۲، در میان اعضای اوپک، در رتبه پنجم ایستاد. بر اساس شاخص قیمت نفت استاندارد، درآمد ایران از صادرات نفت، ۱۵ میلیارد دلار در مقایسه با سال ۲۰۲۱ که فعالیت دولت سیزدهم آغاز شد، افزایش داشت.
همچنین، طبق آمار منتشره در بولتن آماری سالانه ۲۰۲۳ اوپک، ارزش صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۲، به ۴۲.۶ میلیارد دلار رسید که در مقایسه با ارزش صادرات نفتی سه سال گذشته، بالاتر بود. ارزش صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۰ که هنوز فعالیت دولت سیزدهم آغاز نشده بود، ۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار بود اما در سال ۲۰۲۱، به ۲۵ میلیارد دلار و ۵۰۰ میلیون دلار رسید.
این رکوردزنی متوقف نشد و طبق داده‌های شرکت ورتکسا، صادرات نفت ایران در سه ماهه نخست سال ۲۰۲۴، به بالاترین سطح در ۶ سال گذشته صعود کرد. روزنامه فایننشیال تایمز با استناد به آمار شرکت ورتکسا نوشت: میانگین صادرات روزانه نفت ایران طی این مدت، ۱.۵۶ میلیون بشکه بود که تقریبا همه آن به چین ارسال شد و حدود ۳۵ میلیارد دلار درآمد برای ایران به همراه داشت.
صادرات نفت ایران پس از خروج دونالد ترامپ، رئیس جمهور وقت آمریکا، از توافق هسته ای در سال ۲۰۱۸ و وضع مجدد تحریمها، متاثر شد. اما صادرات نفت ایران با وجود موانعی مانند بن بست مذاکرات هسته ای و رقابت از سوی نفت ارزان روسیه، در دوران دولت سیزدهم روند رو به رشدی را تجربه کرد.
بعضی از تحلیلگران غربی مدعی بودند در مقایسه با دوران دولت ترامپ، مقابله یا اقدام جدی علیه صادرات نفت ایران در دولت بایدن وجود نداشته است اما آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی در کاخ سفید در دسامبر سال ۲۰۲۲ در این باره اظهار کرده بود: اجرای تحریمها از سوی دولت با قدرت انجام می شود. ما برای اقدام علیه دور زدن تحریمهای صادرات نفت به همراه تحریمها علیه فروش موشک و پهپاد و نقض حقوق بشر، تردید نداشته و نخواهیم داشت.
افزایش تولید نفت ایران در دولت سیزدهم
سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ و بازگشت تحریمهای انرژی در سال ۲۰۱۸ باعث شد ایران جایگاه خود به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک را از دست بدهد و به جایگاه پنجم برود. اما در دولت سیزدهم، ایران با افزایش تولید موفق شد جایگاه خود را بهبود بخشیده و در سال ۲۰۲۱ به رتبه چهارم بازگشت و سپس در سال میلادی گذشته، با کنار زدن امارات عربی متحده، به رتبه سومین تولیدکننده بزرگ عضو اوپک صعود کرد.
بنا بر آمار آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، ایران در سال میلادی گذشته، ۲.۹۹ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرد که ۴۴۰ هزار بشکه در روز در مقایسه با سطح تولید سال ۲۰۲۲، افزایش داشت. آژانس بین‌المللی انرژی در جدیدترین گزارش خود اعلام کرد ایران در آوریل، ۳.۳ میلیون بشکه در روز نفت تولید کرده که بالاتر از ۳.۲۵ میلیون بشکه در روز در مارس بوده است. این آژانس، ظرفیت تولید پایدار ایران را ۳.۸ میلیون بشکه در روز برآورد کرد و برآوردش از سطح تولید ایران و رشد آن، از ارزیابی‌های اوپک هم بالاتر بوده است.
همچنین بنا بر آمار اداره اطلاعات انرژی آمریکا، تولید نفت خام ایران در سه ماهه اول سال میلادی جاری، به ۳.۲۳ میلیون بشکه در روز رسید که در مقایسه با تولید ۳.۱۸ میلیون بشکه در روز در سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۳، افزایش داشت. میانگین تولید نفت ایران در سال میلادی گذشته، ۲.۸۷ میلیون بشکه در روز بوده است.
آمار اوپک هم نشان داد ایران با وجود تداوم تحریمهای ظالمانه آمریکا، در سال ۲۰۲۳، رکورددار افزایش تولید در میان اعضای اوپک بود. اوپک در جدیدترین گزارش ماهانه خود از بازار نفت، تولید نفت ایران در آوریل را بر اساس آمار منابع ثانویه، ۳.۲۱۲ میلیون بشکه در روز اعلام کرد که ۱۴ هزار بشکه در روز افزایش نسبت به مارس داشت.
