پس از رایزنی دولتمردان همزمان با تشدید کسری بودجه دولت، زمان پرداخت یارانه تغییر کرد. در حالی که بیش از یک سال پرداخت یارانه بیستم هر ماه انجام میشد از بهمن ۱۴۰۲ پرداخت کمک معیشت دهکهای اول تا سوم به بیست و پنجم هر ماه و خانوارهای دهکهای چهارم تا نهم به سیام همان ماه محول شد.آمار خانوار دهکهای اول تا سوم مشمول یارانه ۱۰ میلیون و ۱۳۷ هزار و ۹۰۶ خانوار بوده و این عدد برای دهکهای چهارم تا نهم ۱۶ میلیون و ۸۵۵ هزار سرپرست است.در مجموع ماهانه ۲۶ میلیون و ۹۹۲ هزار و ۹۰۶ سرپرست خانوار دهکهای اول تا نهم یارانه نقدی دریافت میکنند.
تعداد افرادی که یارانه دریافت میکنند
به گزارش اقتصاد نگار، هر ماه ۲۷ میلیون و ۹۴۱ هزار و ۱۷۵ نفر متعلق به دهکهای اول تا سوم یارانه نقدی ۴۰۰ هزار تومانی دریافت میکنند.این آمار برای دهکهای چهارم تا نهم ۵۰ میلیون و ۷۵۹ هزار نفر است.در مجموع ماهانه در ایران ۷۸ میلیون و ۷۰۰ هزار و ۱۷۵ نفر از مجموع جمعیت ۸۵ میلیون و ۹۵۶ هزار و ۷۱۹ نفر یارانه دریافت میکنند.
ماهانه چه مبلغ پول در قالب یارانه نقدی پرداخت میشود؟
ماهانه ۱۱ هزار و ۱۲۰ میلیارد تومان یارانه برای دهکهای اول تا سوم و مبلغ ۱۵ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای دهکهای چهارم و نهم پرداخت میشود.به این ترتیب در مجموع ماهانه مبلغ ۲۶ هزار و ۳۲۰ میلیارد تومان (همت) یارانه نقدی از سوی دولت به شکل عمومی پرداخت میشود.
دولت در آستانه سال نو با توجه به شرایط سخت اقتصادی اغلب خانوارها در پی رشد قیمت ها و کاهش قدرت خرید آن ها در تامین مایحتاح مورد نیاز سبد مصرفی، بسته معیشتی در قالب کالابرگ را به کم درآمدها ارایه دهد.جواد اسماعیلی، رئیس سابق ستاد بسیج اقتصادی، ملقب به پدر کوپن ایران به «تحلیل بازار» می گوید؛ این طرح چنانچه با استفاده از یارانه نقدی مردم و یا بخشی از آن به کالابرگ الکترونیکی اختصاص یابد بی تردید هیچ موفقیتی را در پی ندارد، به نظر می رسد دولت چنانچه می خواهد به اقشار ضعیف و کم درآمد جامعه کمک کند، این نوع کمک بایستی جدای از یارانه نقدی باشد و پرداخت یارانه نقدی در کنار اجرای چنین طرحی بدون کم و کاست ادامه یابد.
وی با بیان اینکه بازگشت کوپن و اجرای طرح های حمایتی برای رونق بخشی سفره کم درآمدها در حالی کارساز واقع می شود که دست به یارانه نقدی مردم زده نشود، اظهار کرد: یارانه بگیران به خصوص افرادی که در دهک های پایین درآمدی جامعه قرار دارند اغلب آنها مبلغ ۳۰۰ یا ۴۰۰ هزار تومانی یارانه معیشت خود را معمولا به جای تهیه کالاهای اساسی، بناچار صرف بخشی از اجاره بهاء خانه، پرداخت اقساط برای خرید کالاهای ضروری چون یخچال، فرش، تلویزیون و یا کمک هزینه تحصیل فرزندانشان اختصاص می دهند و اگر این پول به هر شکلی از آنها گرفته شود دچار مشکل خواهند شد.
یارانه های نقدی که صرف خرید کالاهای اساسی نمی شود
وی در ادامه افزود: کم درآمدها و اقشار ضعیف جامعه چون از روز اول روی پول یارانه نقدی برای اختصاص آن به تامین نیازهای ضروری حساب باز کرده اند، بنابراین چنانچه سیاست ها به گونه ای باشد که تامین اقلام سبد مصرفی خانوار با استفاده از یارانه نقدی باشد، هیچ استقبالی از این طرح نمی شود و چه بسا به نارضایتی کم درآمدها ها و اغلب خانوارهای یارانه بگیر منجر خواهد شد. به همین دلیل دولت هیچ وقت نباید به یارانه کم درآمدها دست بزند زیرا آن ها یارانه نقدی را هر چند رقم اندکی است، ولی روی چگونگی مصرف آن حساب باز کرده اند.
اسماعیلی به اجرای ناموفق طرح کالابرگ الکترونیکی و تجربه ای که در سال های گذشته با اختصاص یارانه نقدی به خرید کالاهای اساسی از فروشگاه اشاره کرد و گفت: در این سالها هم استقبال چندانی از این طرح نشد و طبق گزارش ها فقط حدود ۴ تا ۵ میلیون یارانه های نقدی خود را به کالاهای اساسی اختصاص می دادند زیرا کم درآمدها طالب یارانه نقدی هستند چرا که با این یارانه برخی از چاله های زندگی خود را تا حدی پر می کنند. طرحی که حتی دولت برای توسعه و استقبال مردم از آن حتی رقمی را به عنوان تشویق به خریداران کالاهای اساسی اختصاص می داد ولی این طرح هیچ وقت موفق نشد.
به طور مثال، طرح «فجرانه» از بهمن ۱۴۰۲ تا اردیبهشت ۱۴۰۳ اجرا شد. در این مدت، دولت مبلغ ۲۲۰ هزار تومان بهعنوان اعتبار برای یارانهبگیران دهکهای ۱ تا ۹ واریز کرد که صرف خرید کالاهای اساسی میشد. با وجود وعدههای اولیه برای ادامه طرح در سال ۱۴۰۳، اجرای آن متوقف شد و بودجهای برای آن در قانون بودجه ۱۴۰۳ تخصیص نیافت. بنا به این گزارش، هر چند طرح کوپن الکترونیکی کمک هزینه ای برای اقشار پایین درآمدی در دهک های ۱ تا ۳ جامعه است اما کارشناسان می گویند، دولت اگرچه با محدودیت های مالی روبه رو است ولی این طرح باید حداقل تا دهک ۵ درآمدی را پوشش دهد زیرا قشر کم درآمد جامعه به دلیل کاهش قدرت خرید، هم اکنون با فشار مضاعفی برای تهیه مایحتاج ضروری مورد نیاز خود مواجه اند.