روز مهندس در ایران: جایگاه و چالش‌ها

به گزارش اقتصادنگار – روز مهندس در ایران هر ساله در تاریخ ۵ اسفندماه، هم‌زمان با زادروز دانشمند بزرگ ایرانی، خواجه نصیرالدین طوسی، گرامی داشته می‌شود. این روز به پاس خدمات ارزندهٔ وی در زمینه‌های مختلف علمی، به‌ویژه مهندسی، به‌عنوان روز مهندس نام‌گذاری شده است.
آمار مهندسان در ایران: ایران با فارغ‌التحصیلی سالانه بیش از ۲۳۰ هزار مهندس، پس از روسیه و آمریکا، رتبهٔ سوم را در تربیت مهندسان در جهان داراست. این آمار نشان‌دهندهٔ ظرفیت بالای علمی و آموزشی کشور در حوزه‌های مهندسی است. با این حال، به دلیل اشباع بازار کار و رکود در برخی صنایع، بسیاری از این فارغ‌التحصیلان با چالش‌های جدی در زمینهٔ اشتغال مواجه هستند. طبق گزارش‌ها، سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور بیش از ۵۵۰ هزار عضو دارد، اما تنها حدود ۱۰ درصد از آن‌ها به‌طور فعال مشغول به کار هستند.
چالش‌های پیش روی مهندسان در ایران:
اشباع بازار کار: تعداد بالای فارغ‌التحصیلان مهندسی نسبت به فرصت‌های شغلی موجود، منجر به رقابت شدید و در برخی موارد بیکاری مهندسان شده است.
مهاجرت نخبگان: به دلیل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، بسیاری از مهندسان و نخبگان علمی کشور را ترک کرده و در جستجوی فرصت‌های بهتر به کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند. این روند به فرار مغزها معروف است و تأثیر منفی بر توسعهٔ علمی و صنعتی کشور دارد.
عدم تطابق مهارت‌ها با نیازهای بازار: نظام آموزشی کشور بیشتر بر مباحث تئوریک تمرکز دارد و مهارت‌های عملی و کاربردی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. این موضوع باعث می‌شود فارغ‌التحصیلان برای ورود به بازار کار با مشکلاتی مواجه شوند.
کاهش تقاضا برای رشته‌های مهندسی: در سال‌های اخیر، به دلیل تغییرات در بازار کار و جذابیت بیشتر رشته‌های دیگر مانند علوم پزشکی، استقبال از رشته‌های مهندسی کاهش یافته است. این موضوع می‌تواند در آینده منجر به کمبود مهندسان متخصص در برخی حوزه‌ها شود.
برای بهبود وضعیت مهندسان در ایران، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق در حوزهٔ آموزش، ایجاد فرصت‌های شغلی متناسب با تخصص‌ها، و حمایت‌های مالی و معنوی از مهندسان جوان احساس می‌شود. همچنین، بازنگری در نظام آموزشی و تمرکز بر مهارت‌های عملی می‌تواند به افزایش اشتغال‌پذیری فارغ‌التحصیلان کمک کند.