تصمیمی پرهزینه، نتیجه‌ای نامعلوم؛ آیا شاسی‌بلندهای برقی ناجی تاکسیرانی تهران هستند؟

اقتصادنگار – هفته گذشته، با حضور علیرضا زاکانی، شهردار تهران، و مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، از ناوگان جدید تاکسی‌ها و اتوبوس‌های برقی رونمایی شد. طبق اعلام رسمی شهرداری تهران، ۱۷۵۲ دستگاه تاکسی برقی و ۱۸۹ دستگاه خودرو برقی ویژه پلیس راهور معرفی شده‌اند. این خودروها از برند «جی ای سی» بوده و در دو مدل “آیون وی پلاس” (کراس‌اوور) و “آیون اس پلاس” (سدان) عرضه شده‌اند.
اما انتخاب خودروهای کراس‌اوور برقی برای ناوگان تاکسیرانی تصمیمی پرهزینه و ناکارآمد به نظر می‌رسد. در حالی که بیشتر کشورهای پیشرو در حمل‌ونقل برقی، از سدان‌ها و ون‌های سبک برای تاکسیرانی استفاده می‌کنند، شهرداری تهران تصمیم گرفته ناوگان خود را با خودروهای شاسی‌بلند برقی نوسازی کند. این انتخاب چالش‌های متعددی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم:
۱. هزینه بالا و کارایی پایین
خودروهای کراس‌اوور برقی نسبت به مدل‌های سدان، گران‌تر هستند و هزینه واردات هر یک از آن‌ها معادل جایگزینی ۳ تا ۴ تاکسی بنزینی فرسوده است.
وزن بالای این خودروها باعث افزایش مصرف باتری می‌شود که کارایی آن‌ها را در مسافت‌های طولانی کاهش می‌دهد.
در شرایط آب‌وهوایی گرم تهران، استفاده از کولر مصرف باتری را افزایش داده و باعث کاهش تعداد سفرهای روزانه نسبت به تاکسی‌های بنزینی می‌شود.
۲. نبود زیرساخت‌های کافی برای شارژ سریع
کمبود ایستگاه‌های شارژ سریع یکی از موانع اصلی برای استفاده گسترده از این تاکسی‌ها است.
هزینه بالای نصب ایستگاه‌های شارژ عمومی یا نیاز به یارانه‌های سنگین برای رانندگان، فشار مالی زیادی به شهرداری و شهروندان وارد خواهد کرد.
۳. عدم تناسب با نیازهای حمل‌ونقل شهری
ابعاد بزرگ خودروهای شاسی‌بلند برقی، مشکلات ترافیکی را در خیابان‌های پرتردد تهران تشدید می‌کند.
تاکسی‌های شهری نیازمند خودروهای چابک، کم‌مصرف و اقتصادی هستند، نه خودروهایی که وزن بالا و فضای اضافی غیرضروری دارند.
۴. تجربه جهانی: چرا کشورهای پیشرفته از کراس‌اوورهای برقی برای تاکسیرانی استفاده نمی‌کنند؟
در کشورهای پیشرو در حمل‌ونقل برقی مانند نروژ، هلند و چین، خودروهای کراس‌اوور برقی بندرت در ناوگان تاکسیرانی دیده می‌شوند. دلیل این امر، مصرف بالاتر، هزینه بیشتر و کارایی پایین‌تر این مدل‌ها در مقایسه با سدان‌های برقی یا ون‌های سبک است.
۵. تصمیمی نمایشی یا راهکاری برای کاهش آلودگی؟
اگر هدف اصلی، کاهش آلایندگی و نوسازی ناوگان شهری است، چرا سرمایه‌گذاری روی تاکسی‌های گران‌قیمت کراس‌اوور برقی انجام شده؟ در حالی که جایگزینی خودروهای بنزینی و موتورسیکلت‌های فرسوده می‌توانست تأثیر به‌مراتب بیشتری در بهبود کیفیت هوای تهران داشته باشد.
جمع‌بندی: سیاست‌گذاری نادرست در برقی‌سازی حمل‌ونقل عمومی
انتخاب خودروهای شاسی‌بلند برقی برای تاکسیرانی، بیشتر یک نمایش تبلیغاتی است تا یک تصمیم کارشناسی. در حالی که بسیاری از کشورهای دنیا، ناوگان خود را با سدان‌های برقی اقتصادی و ون‌های سبک جایگزین کرده‌اند، شهرداری تهران به سراغ شاسی‌بلندهای گران‌قیمت و کم‌بازده رفته است.
با یک سیاست‌گذاری بهتر، می‌شد بودجه این پروژه را به‌طور مؤثرتر هزینه کرد و واقعاً به کاهش آلودگی هوا و بهبود حمل‌ونقل شهری کمک کرد.