ترکیه، بزرگترین تولیدکننده برق با زغال‌سنگ در اروپا

با توجه به اینکه سیستم‌های برق در سراسر اروپای شمالی در حال کاهش بیشتر استفاده از زغال‌سنگ در تولید برق هستند، به نظر می‌رسد ترکیه این موقعیت برتر را در اروپا حفظ کند و ممکن است جنوب اروپا را به قطب اصلی استفاده از زغال‌سنگ در این منطقه تبدیل کند.

تاثیر آلایندگی

انتشار گازهای گلخانه‌ای ترکیه بر اثر مصرف زغال‌سنگ در سال ۲۰۲۴، به بالاترین حد خود صعود کرد و به ۸۸.۴ میلیون تن دی اکسید کربن رسید که ۱.۵ میلیون تن بیشتر از ماه‌های مشابه در سال گذشته بود.

مصرف زغال‌سنگ در آلمان، ۷۱.۵ میلیون تن دی اکسید کربن و در لهستان، ۶۷ میلیون تن دی اکسید کربن تولید کرد که در هر دو مورد، پایین‌ترین رکورد در فاصله ژانویه تا سپتامبر بود.

داده‌های «امبر» نشان می‌دهد که با کاهش تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای در اکثر کشورهای اروپایی دیگر، سهم ترکیه از استفاده از زغال‌سنگ و انتشار گازهای گلخانه‌ای در این منطقه، به رکورد بیش از ۱۹ درصد در سال جاری رسیده است.

ادامه سوزاندن زغال‌سنگ در طول زمستان که تقاضا برای گرمایش در ترکیه به اوج خود می‌رسد، ممکن است سهم ترکیه از انتشار گازهای گلخانه‌ای در اروپا را برای اولین بار به بالای ۲۰ درصد برساند؛ به خصوص اگر سیستم‌های برق کشورهای دیگر منطقه به کاهش استفاده از زغال‌سنگ در این مدت ادامه دهند.

وابستگی به واردات

حدود ۳۵ درصد از برق ترکیه در سال جاری تاکنون، از سوزاندن زغال سنگ تولید شده است که بزرگترین منبع سوخت مورد استفاده برای تولید برق در این کشور است. با این حال، تولید بالاتر سدهای آبی و مزارع خورشیدی کمک کرد این سهم از حدود ۳۷ درصد در سال ۲۰۲۳ کاهش یابد.

اما تولید برق آبی و تولید خورشیدی ترکیه در زمستان، به پایین‌ترین حد سالانه خود کاهش می‌یابد و تامین‌کنندگان برق مجبور می‌شوند تا استفاده از زغال‌سنگ را تا پایان سال برای تامین تقاضای سیستم افزایش دهند و به دلیل کمبود مداوم در تولید داخلی زغال سنگ در مقایسه با تقاضای موجود، ترکیه ناچار است زغال‌سنگ وارد کند تا تقریبا ۴۰ درصد از نیاز این کشور برای زغال سنگ تامین شود.

بنا بر داده‌های ردیابی کشتی شرکت کپلر، کل واردات زغال‌سنگ ترکیه در ۹ ماه اول سال جاری، ۱۶.۷ میلیون تن بوده است. این رقم، پنج درصد کمتر از ماه‌های مشابه در سال ۲۰۲۳ است، اما احتمالا در ماه‌های پایانی سال که شرکت‌های برق پیش از اوج تقاضا برای گرمایش به ذخیره سازی اقدام می‌کنند، این حجم احتمالا  افزایش می‌یابد.

روسیه، تامین کننده اصلی زغال سنگ ترکیه است و درحدود ۷۰ درصد از واردات زغال‌سنگ به ترکیه سهم دارد و پس از روسیه، کلمبیا، استرالیا و آمریکا در میان تامین کنندگان اصلی قرار می‌گیرند.

افزایش تقاضا

وابستگی ترکیه به زغال‌سنگ برای ۳۵ درصد برق خود بیشتر از سهم ۲۰ درصدی در آلمان و ۱۳ درصدی برای کل اروپا است، اما کمتر از سهم ۵۶ درصدی زغال‌سنگ در لهستان است. با این حال، سهم زغال‌سنگ در لهستان از حدود ۷۴ درصد در سال ۲۰۲۲، کاهش یافته است و به نظر می‌رسد که با استفاده از حجم فزاینده‌ای از انرژی تجدیدپذیر در سراسر شبکه‌های کشور توسط شرکت‌های برق لهستان، به سرعت در حال کاهش است.

در مقابل، به نظر می‌رسد وابستگی ترکیه به زغال‌سنگ برای تولید برق همچنان در حال افزایش است، به‌ویژه که تقاضای کل برق این کشور سریع‌تر از آن‌که شرکت‌های برق می‌توانند منابع پاک را تامین کنند، رو به رشد است.

تقاضا برای برق در ترکیه در سال جاری تاکنون، پنج  درصد نسبت به مدت مشابه در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته که با رشد ۲.۴ درصدی برای کل اروپا، رشد ۳ درصدی در لهستان و رشد ۰.۴ درصدی در آلمان، قابل قیاس است.

در بلندمدت، رشد تقاضای ترکیه برای برق حتی از کشورهای همتا هم تا حد زیادی سبقت گرفته است.

تقاضای ترکیه از سال ۲۰۱۹، به میزان ۱۳.۳ درصد رشد داشته که با کاهش ۱.۷ درصدی تقاضا برای برق در اروپا در مدت مشابه و رشد ۸.۲ درصدی تقاضا در آلمان مغایرت دارد. به نظر می‌رسد ادامه رشد تقاضا در اقتصاد تولیدکننده صادرات محور ترکیه، فشار بر شرکت‌های برق را برای ادامه توسعه منابع انرژی ارزان حفظ می‌کند.

با این حال، بخش خصوصی ترکیه دارای سطوح بالایی از بدهی‌های خارجی است که به نظر می‌رسد مخارج شرکت را کنترل می‌کند و ممکن است به معنای آن باشد که در کوتاه مدت فقط ارتقاء محدودی در سیستم‌های تولید برق مشاهده خواهد شد.

بر اساس گزارش رویترز، این نشان می‌دهد که زغال‌سنگ به‌عنوان منبع اصلی انرژی ترکیه ممکن است در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت به رشد خود ادامه دهد و احتمالا به گسترش بیشتر استفاده این کشور از زغال سنگ نسبت به کشورهای دیگر در اروپا منجر خواهد شد.