# اقتصادنگار -ایران، با تمدنی کهن و پهناور، کشوری است که تنوع جغرافیایی و اقلیمی قابل‌توجهی دارد. این تنوع، اگرچه مزیتی زیست‌محیطی و اقتصادی به‌شمار می‌رود، اما در عین حال، این کشور را در معرض مخاطرات محیطی چندگانه قرار داده است. این مخاطرات که شامل تهدیدهای طبیعی و انسانی هستند، می‌توانند پیامدهای سنگینی بر محیط‌زیست، اقتصاد و جامعه داشته باشند. ازاین‌رو، اتخاذ رویکردی علمی برای درک آسیب‌پذیری و تاب‌آوری کشور در برابر این تهدیدات، ضرورتی غیرقابل‌انکار است.
در همین راستا داود مافی غلامی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه استاندارد، سازمان ملی استاندارد ایران با بیان مطلب فوق به # اقتصادنگارگفت: برای حل این بحران باید فرآیند ارزیابی آسیب‌پذیری و تاب‌آوری را در نظر داشت
به گفته وی ارزیابی آسیب‌پذیری، فرایندی است که طی آن نقاط ضعف سیستم‌ها در برابر مخاطرات شناسایی می‌شود. این ارزیابی با تحلیل جامع اطلاعات مربوط به تهدیدات محیطی، منابع در معرض خطر و ظرفیت‌های موجود برای مقابله با بحران‌ها انجام می‌شود. در کنار آن، تاب‌آوری به معنای توانایی یک سیستم برای بازگشت به وضعیت پایدار پس از مواجهه با مخاطرات تعریف می‌شود. در ایران، ارزیابی این دو مفهوم می‌تواند به شکل‌گیری سیاست‌ها و برنامه‌های مؤثر برای مدیریت بحران‌ها کمک کند.
این استاد دانشگاه با طرح سوالی گفت: حال باید دید چرا ارزیابی آسیب‌پذیری و تاب‌آوری اهمیت دارد؟این ارزیابی به شناسایی نقاط ضعف زیرساخت‌ها، اکوسیستم‌ها و جوامع در برابر مخاطرات کمک می‌کند. برای مثال، در مناطق زلزله‌خیز، بررسی کیفیت ساختمان‌ها و تأسیسات، می‌تواند به مقاوم‌سازی هدفمند و کاهش تلفات منجر شود. در مناطقی که با خشکسالی روبرو هستند، تحلیل وضعیت منابع آبی و الگوهای مصرف، می‌تواند به مدیریت بهتر منابع و کاهش فشار بر آن‌ها کمک کند. از سوی دیگر، تاب‌آوری به ایجاد ظرفیت‌هایی برای مقابله با بحران‌ها و کاهش اثرات آن‌ها اشاره دارد. این ظرفیت‌ها می‌توانند شامل تقویت زیرساخت‌ها، آموزش عمومی و بهبود سیستم‌های هشداردهنده باشند. برای مثال، در زمینه مدیریت سیلاب‌ها، ایجاد سیستم‌های هشدار زودهنگام و بهبود زیرساخت‌های دفع آب، می‌تواند اثرات سیل را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد.
وی در ادامه در خصوص گام‌های عملی برای تقویت تاب‌آوری و کاهش آسیب‌پذیری متذکر شد: یکی از مهم‌ترین اقدامات، تدوین قوانین سختگیرانه برای مدیریت منابع طبیعی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و مقاوم‌سازی زیرساخت‌ها است.همچنین فناوری‌های پیشرفته مانند سامانه‌های پیش‌بینی آب‌وهوا، سیستم‌های مدیریت هوشمند منابع آب و انرژی‌های تجدیدپذیر، ابزارهایی هستند که می‌توانند تاب‌آوری کشور را افزایش دهند.
وی افزود: افزایش آگاهی عمومی در مورد مخاطرات محیطی و چگونگی مقابله با آن‌ها، نقش مهمی در کاهش آسیب‌پذیری دارد. مشارکت جوامع محلی در تصمیم‌گیری‌ها نیز می‌تواند به اتخاذ راهکارهای بومی و مؤثر منجر شود و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها، احداث سدها و سیستم‌های ذخیره‌سازی آب و بهبود شبکه‌های حمل‌ونقل، اقداماتی هستند که می‌توانند اثرات مخاطرات را کاهش دهند.
وی همچینن در ادامه افزود: حمایت از پژوهش‌های مرتبط با تغییرات اقلیمی و مدیریت بحران، می‌تواند به ارائه راهکارهای علمی و عملی کمک کند.
این استاد دانشگاه در نهایت گفت: ایران با طیف گسترده‌ای از مخاطرات محیطی روبروست که اثرات پیچیده‌ای بر محیط‌زیست، اقتصاد و جامعه دارد. بااین‌حال، این چالش‌ها فرصتی برای بازنگری در سیاست‌ها و رویکردهای مدیریتی است. ارزیابی آسیب‌پذیری و تاب‌آوری ملی، ابزاری کلیدی برای مقابله با این مخاطرات و حرکت به‌سوی توسعه پایدار است. با تدوین سیاست‌های علمی، استفاده از فناوری‌های نوین، تقویت زیرساخت‌ها و مشارکت جامعه، ایران می‌تواند نه‌تنها اثرات مخاطرات محیطی را کاهش دهد، بلکه به کشوری تاب‌آور و پایدار تبدیل شود. اکنون، زمان آن رسیده است که با نگاهی علمی و آینده‌نگر، مسیر خود را برای مقابله با مخاطرات و ساختن آینده‌ای امن‌تر و پایدارتر هموار کنیم.
