به گزارش اقتصادنگار- آمارهای رسمی نشان می‌دهند که ایران در مقایسه با استانداردهای جهانی، یکی از بالاترین نرخ‌های تلفات جاده‌ای را به خود اختصاص داده است. به گفته کارشناسان، کاهش این تلفات نیازمند رویکردی جامع است که علاوه بر بهبود زیرساخت‌ها، بر تغییر رفتار رانندگان و ارتقای خودآگاهی آنها نیز تمرکز داشته باشد. در این گزارش، نظرات و پیشنهادات متخصصان این حوزه مورد بررسی قرار گرفته است.
آمارها چه می‌گویند؟
بر اساس آمارهای موجود، در ۹ ماه سال جاری ۱۴ هزار و ۹۴۵ نفر در حوادث رانندگی جان خود را از دست دادند که هرچند رقم بالایی است، اما در مقایسه با مدت مشابه سال قبل که آمار تلفات ۱۵ هزار و ۷۰۷ نفر بود، ۴.۹ درصد کاهش یافته است.
از کل تلفات تصادفات در ۹ ماه سال جاری ۱۱ هزار و ۹۰۷ نفر مرد و ۳۰۳۸ نفر زن بودند، همچنین در این مدت بیشترین کشته‌های تصادفات (۱۰ هزار و ۲۴۰ نفر) در محورهای برون شهری جان باخته‌اند.
تا پایان پاییز سال جاری بیشترین تعداد تلفات تصادفات به ترتیب در استان‌های فارس با ۱۱۷۵، تهران و خراسان رضوی هر کدام با ۱۰۵۵ و کرمان با ۱۰۰۳ و کمترین آن در استان‌های ایلام با ۱۳۰، کهگیلویه و بویراحمد با ۱۷۸ و اردبیل با ۲۰۸ نفر ثبت شده است.
در ۹ ماه سال جاری کمترین میزان تلفات در مقایسه با دیگر ماه‌های سال در آذر با ۱۴۷۰ کشته و بیشترین آن با ۱۹۴۵ کشته در شهریور ثبت شده است.
در این مدت ۲۹۸ هزار و ۲۵۰ نفر در حوادث رانندگی مصدوم شدند و به مراکز پزشکی قانونی مراجعه کردند که تعداد آنها نیز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱.۹ درصد کاهش یافته است.
در آذر سال جاری نیز با کاهش ۰.۶ درصدی تلفات تصادفات مواجه بودیم. در این ماه ۱۴۷۰ نفر در تصادفات جان باختند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل کاهش داشته است.
همچنین در این ماه ۲۵ هزار و ۷۶۳ مصدوم حوادث رانندگی به مراکز پزشکی قانونی در سراسر کشور مراجعه کردند که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۵.۸ درصد کاهش نشان می‌دهد.
سارا مرادی، کارشناس ارشد حمل و نقل و ترافیک در این باره به اقتصادنگار می‌گوید: “آمار تصادفات و تلفات جاده‌ای در ایران به دلایل متعددی نظیر شرایط نامساعد جاده‌ها، کیفیت پایین خودروها، و مهم‌تر از همه، رفتار رانندگان غیرمسئولانه، در سطح بالایی قرار دارد. بر اساس تحقیقات اخیر، بیش از ۶۰ درصد از تصادفات در کشور ناشی از خطای انسانی است. یکی از راهکارهای مؤثر در این زمینه، تقویت آگاهی رانندگان نسبت به خطرات ناشی از رفتارهای پرخطر است. این اقدام می‌تواند از طریق دوره‌های آموزشی، شبیه‌سازی شرایط خطرناک جاده‌ای و ایجاد اپلیکیشن‌های آموزشی برای رانندگان صورت گیرد. در این راستا، تقویت خودآگاهی در رانندگان می‌تواند به کاهش تصادفات تا ۳۰ درصد کمک کند.”
همچنین فرهاد جعفری، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ایمنی جاده‌ای می افزاید:”عوامل انسانی به عنوان اصلی‌ترین دلیل وقوع تصادفات در ایران شناخته می‌شود. رفتارهایی مانند سرعت غیرمجاز، عدم رعایت فاصله ایمن، و سبقت‌های غیرقانونی بیشترین نقش را در بروز تصادفات دارند. تغییر این رفتارها نیازمند برنامه‌ریزی فرهنگی و آموزشی مداوم است. در این راستا، سیاست‌گذاری‌های دقیق برای اعمال جریمه‌های سنگین‌تر و استفاده از فناوری‌های جدید نظارت بر ترافیک می‌تواند تأثیرگذار باشد. همچنین، بهبود وضعیت جاده‌ها و رفع نقاط حادثه‌خیز باید به عنوان یکی از اولویت‌های اصلی در دستور کار دولت قرار گیرد.”
پیش تر نیز محمدرضا اکبری، مدیر پروژه‌های حمل و نقل سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای گفته بود “یکی از چالش‌های عمده در ایران، وضعیت نامناسب زیرساخت‌های جاده‌ای است. جاده‌ها در بسیاری از مناطق کشور، به‌ویژه در نواحی روستایی و کوهستانی، فاقد استانداردهای ایمنی مناسب هستند. تقویت سیستم‌های کنترلی مانند دوربین‌های نظارتی، نصب علائم هشداردهنده، و استفاده از سیستم‌های هوشمند برای کنترل سرعت و وضعیت ترافیک می‌تواند کمک بزرگی در کاهش تصادفات داشته باشد. همچنین، ایجاد زیرساخت‌های ایمن برای عبور و مرور وسایل نقلیه سنگین و افزایش کیفیت آسفالت جاده‌ها، از دیگر اقدامات مؤثر در این راستا است.”
فلاح، کارشناس ایمنی جاده‌ای نیز در خصوص این مبحث گفت:”یکی از مواردی که باید به آن توجه ویژه داشت، هم‌افزایی میان نهادهای مختلف برای مدیریت بهینه ایمنی جاده‌هاست. این هماهنگی می‌تواند از طریق تبادل داده‌ها و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته نظیر سامانه‌های مدیریت ترافیک و گزارش‌گیری بلادرنگ از وضعیت جاده‌ها حاصل شود. به علاوه، برنامه‌های آموزش و فرهنگ‌سازی باید در سطوح مختلف جامعه از جمله مدارس، دانشگاه‌ها و رسانه‌ها به طور مستمر پیگیری شود. به‌کارگیری این تکنیک‌ها و اصلاح فرآیندهای مدیریتی می‌تواند تاثیرات زیادی در کاهش تلفات جاده‌ای در درازمدت داشته باشد.
به هر حال به نظر می رسد با توجه به تحلیلات کارشناسان، تنها یک رویکرد یک‌جانبه برای کاهش تلفات جاده‌ای در ایران کافی نیست. این مشکل به مجموعه‌ای از عوامل انسانی، فنی و زیرساختی مرتبط است که باید به‌طور همزمان بهبود یابند. تقویت خودآگاهی رانندگان، اصلاح فرهنگ رانندگی، بهبود زیرساخت‌های جاده‌ای و استفاده از فناوری‌های نوین، همگی عواملی هستند که در کاهش تصادفات جاده‌ای تأثیرگذار خواهند بود. این اقدامات باید در قالب یک استراتژی جامع و هماهنگ از سوی نهادهای مختلف اجرایی و دولتی در دستور کار قرار گیرد.
