به‌گزارش اقتصاد نگار به نقل از ایسنا، به گفته کارشناسان، فرونشست زمین در تهران به یکی از بحرانی‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی و عمرانی این کلان‌شهر تبدیل شده است. به دلیل بهره‌برداری بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، فرونشست زمین با سرعتی نگران‌کننده در حال رخ دادن است. طبق تحقیقات صورت گرفته، بخش‌هایی از تهران به طور متوسط سالانه حدود ۲۵ سانتی‌متر دچار فرونشست می‌شود. مناطق جنوبی تهران و بخش‌هایی از غرب آن به شدت تحت تأثیر این پدیده قرار گرفته‌اند.
تهران با کمبود منابع آبی سطحی مواجه است و برای تأمین آب شهروندان، از چاه‌های عمیق و برداشت از منابع زیرزمینی استفاده می‌شود. این بهره‌برداری باعث خالی شدن سفره‌های آب زیرزمینی و نشست لایه‌های خاک می‌شود. همچنین گسترش ساخت‌وساز در تهران و افزایش جمعیت فشار زیادی به خاک وارد می‌کند که همراه با کاهش رطوبت زمین، منجر به فرونشست می‌شود. کمبود بارش و تداوم خشکسالی‌های اخیر نیز به تشدید این بحران کمک کرده است.
این فرونشست‌ها خطرات جدی برای زیرساخت‌ها و بناهای موجود در تهران ایجاد کرده است؛ از جمله ترک‌خوردگی ساختمان‌ها، آسیب به جاده‌ها، پل‌ها و شبکه‌های حمل‌ونقل، در همین راستا، یکی از مهم‌ترین موضوعاتی که رئیس‌جمهور روز گذشته در نشست خبری به آن پرداخت، بحران فرونشست زمین در تهران بود.
این پدیده که عمدتاً ناشی از برداشت بی‌رویه آب‌های زیرزمینی است، در سال‌های اخیر تهدیدی جدی برای زیرساخت‌ها و بافت شهری تهران ایجاد کرده است. مطالعات علمی نشان می‌دهد که بخش‌هایی از پایتخت به طور چشمگیری دچار فرونشست شده و این مسئله علاوه بر تأثیرات زیست‌محیطی، خطرات زیادی را برای شهروندان به همراه دارد.
رئیس‌جمهور در این رابطه تاکید کرد: آنچه که بنده گفتم یک نگاه مبنی بر ایجاد تعادل بین منابع و مصارف است، به این معنا که اگر ما منابع را درنظر نگیریم و مصرف را بالا ببریم، قطعاً روزی نابود خواهیم شد، بنابراین باید بین داشته‌ها و نیازهای خود تعادل ایجاد کنیم.
پزشکیان با اشاره به معضلات گریبان‌گیر تهران از جمله فرونشست زمین و کاهش شدید ذخایر آبی گفت: متأسفانه بدون توجه به منابع و مصارف در حال توسعه دادن پایتخت هستیم که از نظر علمی ادامه این روند غیرممکن است و باید برای آن چاره‌اندیشی کرد. اگر دنیا را بنگریم درخواهیم یافت که اکثر شهرهای بزرگ و صنعتی کنار دریا هستند. ایران ظرفیت بزرگی مانند خلیج‌فارس دارد که بسیاری از کشورها حسرت داشتن ۱۰ کیلومتر آن را می‌خورند اما متأسفانه از این ظرفیت استفاده نکردیم و کل کشور را می‌خواهیم در تهران توسعه دهیم.
رئیس جمهور با بیان اینکه باید تمرکز را از مرکز هدایت کنیم به سمت جاهایی که امکان ماندن است و برای ادامه زندگی باید بین محیط زندگی و مصارف خود تعادل به وجود آوریم افزود: این کار هم کاری نیست که من بگویم امروز می‌خواهم پایتخت را انتقال دهم بلکه نیت بنده این بود که بگویم این روند غیرقابل ادامه است.
دومین موضوع مهمی که در این جلسه مورد بحث قرار گرفت، ناترازی انرژی در کشور بود. ناترازی انرژی به معنای عدم تعادل میان تولید و مصرف انرژی در کشور است. این موضوع چندین سال است که یکی از مشکلات اساسی در بخش‌های مختلف صنعتی، اقتصادی و اجتماعی است. این ناترازی بیشتر در بخش‌های برق و گاز خود را نشان می‌دهد، به‌طوری که تولید داخلی پاسخگوی نیازهای فزاینده مصرفی نیست.
ایران با توجه به جمعیت بالا و رشد اقتصادی، با افزایش شدید مصرف برق مواجه بوده، این در حالی است که زیرساخت‌های تولید برق به روزرسانی نشده‌اند و ظرفیت تولید برق در برخی فصول سال، خصوصاً در تابستان، قادر به پاسخگویی به تقاضا نیست. در سال‌های اخیر، این مشکل منجر به قطع برق مکرر در مناطق مختلف کشور شده است. در بخش گاز نیز ایران با وجود داشتن بزرگترین منابع گاز طبیعی در جهان، در تأمین گاز مورد نیاز داخلی با چالش‌های جدی مواجه است.
مصرف بالای گاز در بخش‌های خانگی و صنعتی به همراه هدررفت‌های انرژی باعث شده که تولیدات داخلی گاز نتوانند پاسخگوی نیاز کشور باشند. در زمستان‌ها، کمبود گاز به شکل قطعی گاز در برخی مناطق یا محدودیت در مصرف گاز در صنایع نمایان می‌شود.
ایران یکی از کشورهای با بالاترین سرانه مصرف انرژی در جهان است. الگوهای مصرف ناکارآمد و استفاده گسترده از انرژی‌های فسیلی منجر به افزایش مصرف شده است. علاوه‌بر این بسیاری از نیروگاه‌های تولید برق و گاز در ایران قدیمی و ناکارآمد هستند که باعث هدررفت انرژی و پایین آمدن بهره‌وری می‌شود. با وجود پتانسیل‌های بالای ایران در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی، سرمایه‌گذاری کافی در این بخش‌ها صورت نگرفته است.
در همین راستا رئیس‌جمهور به موضوع ناترازی انرژی به‌طور خاص اشاره کرد و گفت: عدم تعادل میان تولید و مصرف انرژی در ایران، فشارهای زیادی بر زیرساخت‌های انرژی کشور وارد کرده است. خیلی ناترازی‌هایی که ایجاد می‌کنیم و هر روز در آن غرق می‌شویم، بالاخره یک روز باید فکر کنیم که چه کاری برای این وضعیت می‌خواهیم انجام دهیم. نباید خیلی دیر شود. آن روز باید زمانی باشد که همه چیز را خراب نکرده باشیم که غیرقابل برگشت باشد. در نتیجه برنامه‌ای که باید به آن فکر کنیم ایجاد تعادل بین منابع و مصارف و هماهنگی بین طبیعت و زندگی است.
به گفته وی، اکثر کارخانه‌هایی که اطراف تهران هستند مواد اولیه محصولات خود را از بنادر خلیج‌فارس وارد می‌کنند، سپس محصول تولید شده را دوباره به جنوب می‌فرستند که صادرکنند. به همین سبب قیمت تمام شده افزایش پیدا می‌کند و این‌ها از مسائل بدیهی است. ادامه روند ناترازی فعلی در برق و گاز و بنزین، وضعیت را روز به روز بدتر می‌کند. باید ناترازی‌ها را حل کنیم و نباید بگوییم که اگر در اینجا به ناترازی دست بزنیم، صدا بلند می‌شود.
سخنان رئیس‌جمهور درباره فرونشست زمین و ناترازی انرژی، نشان‌دهنده اهمیت و ضرورت اقدامات سریع و کارآمد برای مواجهه با این بحران‌هاست. این موضوعات، نه تنها از منظر زیست‌محیطی و اقتصادی، بلکه از جنبه اجتماعی و امنیتی نیز اهمیت بالایی دارند و نیاز به یک رویکرد همه‌جانبه برای حل آن‌ها وجود دارد.
