چالش جدید بانک مرکزی

به گزارش اقتصادنگار- در حالی که بورس کالا بیش از یک دهه است که انتشار گواهی سپرده سکه را در چارچوب قوانین و سازوکارهای شفاف بازار سرمایه مدیریت می‌کند، بانک مرکزی در اقدامی بحث‌برانگیز اعلام کرده که با هدف کنترل نقدینگی، به‌طور مستقل اقدام به انتشار گواهی سپرده سکه خواهد کرد. این تصمیم، از سوی بسیاری از کارشناسان به‌عنوان مصداقی از موازی‌کاری با بورس کالا ارزیابی شده که می‌تواند کارایی سیاست‌های پولی را کاهش داده و تمرکز بانک مرکزی را از مأموریت اصلی خود، یعنی مهار تورم، منحرف کند.
تضاد یا تکمیل؟ اثرات ورود بانک مرکزی به بازار گواهی سپرده سکه
در سال‌های اخیر، بانک مرکزی ایران در برخی حوزه‌های اقتصادی، به‌ویژه بازار کالا، اقداماتی انجام داده که شباهت زیادی به فعالیت‌های بورس کالا دارد. این روند، علاوه بر ایجاد تداخل در سیاست‌های پولی و کالایی، موجب نگرانی فعالان اقتصادی درباره اثرات احتمالی چنین مداخلاتی بر شفافیت و کارایی بازار شده است. بورس کالا به‌عنوان بازاری ساختاریافته، دارای مزایای متعددی ازجمله معافیت مالیاتی در معاملات طلا، گواهی سپرده سکه و شمش طلا است. همچنین، آزادی قیمت‌گذاری و نبود مداخلات قیمتی از سوی دولت، این بازار را برای سرمایه‌گذاران جذاب کرده است.
اما ورود بانک مرکزی به حوزه‌ای که پیش‌تر توسط بورس کالا مدیریت می‌شد، می‌تواند اثرات چندوجهی داشته باشد. از یک‌سو، سیاست‌گذار پولی ممکن است به‌دنبال افزایش کنترل بر جریان نقدینگی و هدایت آن به مسیرهای مشخص باشد، اما از سوی دیگر، این اقدام می‌تواند تعادل بازار سرمایه را برهم زده و نقش بورس کالا را در مدیریت شفاف معاملات طلا و سکه تضعیف کند.
چالش‌های احتمالی: بی‌ثباتی بازار یا تقویت سیاست‌های پولی؟
به گزارش اقتصادنگار کارشناسان هشدار می‌دهند ورود بانک مرکزی به بازار گواهی سپرده سکه، ممکن است منجر به افزایش ریسک بی‌ثباتی در بازار طلا و سکه شود. در صورتی که این سیاست بدون هماهنگی با سازوکارهای موجود اجرا شود، ممکن است باعث ایجاد تفاوت قیمتی بین گواهی‌های منتشرشده توسط بانک مرکزی و بورس کالا شود که خود زمینه‌ساز آربیتراژ و رفتارهای سفته‌بازانه خواهد شد. علاوه بر این، تداخل سیاست‌گذاری بین بانک مرکزی و بازار سرمایه می‌تواند منجر به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و افزایش نااطمینانی در بازار شود.
از سوی دیگر، اگر بانک مرکزی بتواند به‌طور همزمان بر نقدینگی و جریان پول در بازار سکه کنترل موثری اعمال کند، ممکن است این سیاست به‌عنوان ابزاری مکمل در کنار سازوکار بورس کالا عمل کند. اما این در صورتی امکان‌پذیر است که این اقدام با برنامه‌ریزی دقیق و هماهنگی نهادی همراه باشد، نه اینکه به رقابتی مخرب میان نهادهای اقتصادی منجر شود.
نیاز به هماهنگی در سیاست‌گذاری اقتصادی
به هر حال به نظر می رسد ورود بانک مرکزی به حوزه انتشار گواهی سپرده سکه، در شرایطی که بورس کالا بیش از یک دهه تجربه موفق در این زمینه دارد، چالشی جدی برای اقتصاد ایران محسوب می‌شود. در صورتی که این سیاست بدون هماهنگی و در تضاد با مکانیزم‌های بازار سرمایه اجرا شود، می‌تواند منجر به تضعیف نقش بورس کالا، افزایش نااطمینانی در بازار و کاهش کارایی سیاست‌های پولی شود. ازاین‌رو، ضروری است که بانک مرکزی و نهادهای اقتصادی مرتبط، به‌جای اتخاذ سیاست‌های جزیره‌ای، با هماهنگی بیشتر در مسیر تقویت ساختارهای موجود و بهبود شفافیت بازارها گام بردارند.