بازار جهانی شکر در آستانه رکوردزنی؛ ایران در حاشیه بازیگران اصلی

به گزارش اقتصادنگار- با وجود تولید ۱۸۰ میلیون تن شکر در جهان در سال ۲۰۲۴، سهم ایران از بازار جهانی تنها حدود ۱ تا ۲ درصد است.بازار جهانی شکر در سال ۲۰۲۴ شاهد جهشی چشم‌گیر در تولید بوده و حجم آن به حدود ۱۸۰ میلیون تن رسیده است. این در حالی است که بازیگرانی چون برزیل، هند و تایلند بیشترین سهم از تولید و صادرات این محصول استراتژیک را در اختیار دارند و ایران با تولید سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیون تن، تنها سهمی ناچیز از این بازار جهانی را به خود اختصاص داده است.
شکر یکی از مواد اولیه کلیدی در زنجیره تأمین صنایع غذایی، نوشیدنی، داروسازی، نانوایی و قنادی محسوب می‌شود. با افزایش روزافزون تقاضا در بازار جهانی، تولید این محصول در سال ۲۰۲۴ به حدود ۱۸۰ میلیون تن رسیده است که بخش عمده آن به‌واسطه فعالیت گسترده پنج کشور برتر جهان یعنی برزیل، هند، چین، تایلند و ایالات متحده رقم خورده است.
برزیل همچنان به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده شکر جهان شناخته می‌شود و در سال ۲۰۲۳ بیش از ۱۵.۸ میلیارد دلار صادرات شکر ثبت کرده که معادل ۴۳ درصد کل صادرات جهانی این محصول است. پس از آن، هند با ۳.۷ میلیارد دلار (۱۰ درصد) و تایلند با ۳.۴ میلیارد دلار در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند.
در این میان، ایران با تولید سالانه ۱.۵ تا ۲ میلیون تن شکر، سهمی حدود ۱ تا ۲ درصدی از تولید جهانی دارد؛ در حالی‌که نیاز داخلی کشور بالغ بر ۲.۲ میلیون تن در سال است. بر این اساس، بخش قابل توجهی از مصرف کشور همچنان از طریق واردات از کشورهایی نظیر برزیل، هند و تایلند تأمین می‌شود.
از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهد ارزش صادرات جهانی شکر در سال ۲۰۲۳ به بیش از ۳۶ میلیارد دلار رسیده که نسبت به سال قبل افزایشی ۱۴ درصدی داشته است. علاوه بر سه کشور اصلی صادرکننده، کشورهای فرانسه، آلمان، هلند، لهستان، گواتمالا و مکزیک نیز در جمع ۱۵ صادرکننده برتر قرار دارند. این ۱۵ کشور مجموعاً بیش از ۸۳ درصد ارزش صادرات جهانی شکر را در اختیار دارند.
از منظر قاره‌ای، آمریکای لاتین در صدر صادرکنندگان شکر جهان قرار دارد و پس از آن، کشورهای آسیایی با بیش از ۲۳ درصد سهم، رتبه دوم را به خود اختصاص داده‌اند. اروپا نیز با سهمی قابل توجه در جایگاه سوم ایستاده است.
در خصوص قیمت جهانی، متوسط قیمت صادراتی هر تن شکر در سال ۲۰۲۳ به ۱۰۴۶ دلار رسیده است که نسبت به سال پیش از آن، رشد ۱۹.۵ درصدی را تجربه کرده است. این روند صعودی قیمت نشان از پویایی بازار جهانی و افزایش رقابت میان تولیدکنندگان و صادرکنندگان شکر دارد.
با توجه به موقعیت کنونی، کارشناسان اقتصادی بر این باورند که ایران در صورت اصلاح سیاست‌های کشاورزی، توسعه زیرساخت‌های تولید نیشکر و چغندرقند و همچنین سرمایه‌گذاری در زنجیره ارزش شکر، می‌تواند جایگاه خود را در بازار جهانی به‌تدریج ارتقا دهد و وابستگی به واردات را کاهش دهد.
اگر مایل باشید، می‌توانم نسخه‌ای با تمرکز بیشتر بر فرصت‌ها و چالش‌های ایران در این بازار نیز آماده کنم.