چالش‌های بازار مسکن؛ تنگنای رکود یا بحران گرانی؟

به گزارش  اقتصادنگار- بازار مسکن در ایران در سال‌های اخیر تحت تأثیر مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی و سیاسی قرار گرفته که آن را در نقطه‌ای حساس و بی‌سابقه قرار داده است. مهم‌ترین تحولات این بازار شامل افزایش بی‌رویه هزینه‌های ساخت‌وساز و تغییرات در سیاست‌های تسهیلاتی و حمایتی دولت است. این عوامل به‌شدت بر توانایی سازندگان و متقاضیان تأثیر گذاشته و بر پیچیدگی شرایط این بازار افزوده است.
افزایش هزینه‌های ساخت: تهدیدی جدی برای سازندگان
در یک سال اخیر، شاهد افزایش چشمگیر هزینه‌های ساخت‌وساز بوده‌ایم. این افزایش ناشی از افزایش قیمت مصالح ساختمانی، دستمزدهای بالاتر نیروی کار، و همچنین نوسانات نرخ ارز است که تأثیر مستقیم بر هزینه‌های تولید و واردات مواد اولیه دارد. طبق آمارهای رسمی، هزینه‌های ساخت مسکن در برخی مناطق حتی تا ۳۰ درصد افزایش یافته است. این رشد بی‌وقفه هزینه‌ها، توان مالی سازندگان را به شدت تحت فشار قرار داده و منجر به کاهش میزان پروژه‌های جدید در دست اجرا شده است.
کاهش سقف تسهیلات؛ محدودیت بیشتر برای سازندگان و متقاضیان
یکی از تغییرات عمده‌ای که در سیاست‌های حمایتی دولت در نظر گرفته شده، کاهش سقف تسهیلات ساخت مسکن از ۸۰۰ میلیون تومان به ۶۵۰ میلیون تومان است. این کاهش، که به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی تأثیرات سنگینی به همراه دارد، فشار مضاعفی بر سازندگان وارد کرده است. کاهش سقف تسهیلات باعث افزایش وابستگی پروژه‌ها به منابع مالی شخصی سازندگان و کاهش قدرت آنها برای ادامه پروژه‌ها شده است. از طرف دیگر، متقاضیان مسکن نیز با چالش افزایش مبلغ آورده اولیه مواجه هستند، که خود می‌تواند به کاهش تقاضا منتهی شود.
فاصله بیشتر میان قدرت خرید و قیمت مسکن
یکی از پیامدهای ترکیب این دو عامل، یعنی افزایش هزینه‌های ساخت و کاهش سقف تسهیلات، افزایش چشمگیر فاصله میان قدرت خرید مردم و قیمت مسکن است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که با افزایش قیمت‌ها، حتی اقشار متوسط نیز دیگر قادر به خرید مسکن مناسب نخواهند بود، و این امر می‌تواند به کاهش تقاضای مصرفی در بازار منجر شود. در واقع، کاهش تقاضا یکی از عواملی است که احتمال رکود در بازار مسکن را تقویت می‌کند.
پیش‌بینی‌ها و چشم‌انداز آینده بازار مسکن
آینده بازار مسکن بستگی زیادی به سیاست‌های دولت و اقدامات حمایتی در این حوزه دارد. در صورت ادامه روند کنونی و عدم ارائه مشوق‌های جدی برای سازندگان و تسهیلات بیشتر برای متقاضیان، احتمال رکود سنگین در بازار مسکن دور از انتظار نخواهد بود. از سوی دیگر، در صورت عدم کنترل قیمت‌ها، بازار مسکن می‌تواند به نقطه‌ای برسد که با افزایش بی‌وقفه قیمت‌ها مواجه شده و به یک بحران جدی در اقتصاد کلان تبدیل شود.
در نهایت، به نظر می‌رسد که بازار مسکن ایران در حال حاضر در معرض دو سناریوی مختلف قرار دارد: رکود و کاهش شدید تقاضا، یا بحران گرانی و عدم توانایی طبقات متوسط و پایین جامعه در تأمین مسکن. تصمیم‌گیری‌های اقتصادی در این زمینه باید به‌گونه‌ای باشد که از بحران‌های آتی جلوگیری کرده و ثبات را به این بازار بازگرداند.